Lai Châu quả là nơi dừng chân lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch và mong muốn được thưởng thức những món ăn đậm chất núi. Đến Lai Châu, tận hưởng cảm giác bình yên khi được sống giữa các bản làng đơn sơ; giản dị, hòa trong không gian tươi đẹp của miền sơn cước, ngắm những nụ cười đầy rạng ngời của những cô thiếu nữ vùng cao, và thưởng thức các món ăn dân tộc với dư vị đậm đà quyện với hương rừng cùng cái lành lạnh của vùng cao,…
Thịt lợn hun khói
Là món ăn truyền thống của một số dân tộc vùng cao nói chung và người Phú Nả nói riêng, thịt lợn hun khói chính là món ăn độc đáo, mang đạm chất núi với hương vị khá ấn tượng.
Không phải bất cứ mùa nào bạn cũng có thể làm được món thịt lợn hun khói, mà chỉ có mùa đông bạn mới có thể làm được món này, vì thời tiết và khí hậu ở vùng núi Tây Bắc rất khó dự đoán trước được, nếu làm không đúng mùa thì món thịt lợn khói này sẽ không ăn được.Để làm được món thịt lợn hun khói này, thịt lợn sẽ được ướp giai vị trong thời gian khá dài; khoảng từ 5 – 7 ngày, sau đó mới được treo lên gác bếp và hun khói. Hun khói cho đến khi thịt đã khô, mỡ đã chảy hết là được.
Những miếng thịt lợn sau khi đã được hun khói và chín kĩ, người ta cắt chúng ra thành những miếng vừa ăn để thưởng thức. Vị vừa ăn cùng với hương thơm của các loại gia vị như: quả mắc khén, ớt, thảo quả,… và cả hương thơm đặc biệt của khói với vị ngọt ngọt của thịt, chắn chắn sẽ khiến cảm bạn cảm thấy rất thú vị khi được nếm thử món ăn này.
Xôi tím
Được tạo nên bởi những bàn tay khéo léo của những người phụ nữ Thái, Dáy,… với bí quyết riêng, từ những hạt nếp hương thơm dẻo, trải qua những công đoạn chế biến kĩ lưỡng, đã cho ra đời món xôi tím thơm ngon, hấp dẫn mọi thực khách gần xa.
Xôi tím có màu tím đặc trưng của cây khẩu cắm, quyện với hương thơm và dẻo ngọt của nếp thơm, khiến những ai đã một lần nếm thử thì sẽ chẳng thể nào quên được hương vị ấy.
Để có được món xôi tím thơm ngon, người ta chọn loại nếp có hương thơm và ngọt, hạt đều và không lẫn thóc, sau đó vo sạch, rồi ngâm trong nước lã từ 6 – giờ. Lấy lá và cành của cây khẩu cắm đem rửa sạch, đem luộc, dợi đến khi nước đã chuyển sang màu tím và sánh là được. Đợi nước là nguội, thì cho vào gạo nếp ngâm thêm 2 -3 giờ nữa. Sau đó đổ gạo nếp lên chõ được đục bằng thân cây sung, bắp đầu nấu. Đợi cho đến khi xôi đã chín, xới từng lớp xôi thấy màu tím tươi, bóng, hạt xôi dẻo nhưng không dính, có mùi thơm ngào ngạt là bạn đã có được món xôi tím thơm ngọt.
Giữa cái se lạnh của mùa đông, mùi thơm ngạy của xôi tím chắc chắn khiến khó ai có thể kìm lòng được.
Lợn cắp nách
Lợn cắp nách hay còn gọi là lợn lửng, đây là loài lợn chỉ có ở vùng cao, và nhiều nhất ở Lai Châu. Từ khi mới sinh, chúng đã được thả vào rừng để tự kiếm sống. Loài lợn này có sức chịu đựng rất giỏi, chúng có thể sống được bằng việc tự tìm thức ăn rừng để ăn. Lợn này khi mới sinh vẫn có thể chạy nhảy và tự kiếm ăn được, chúng chỉ thường theo bố mẹ vài ngày rồi sau đó tự tách ra. Và đặc biệt loài lợn này không bao giờ đi xa, chúng chỉ quẩn quanh ở một khoảng nhất định.
Do phải tự kiếm ăn, không được nuôi dưỡng hay chăm sóc kĩ lưỡng, nên lợn cắp nách thuộc loại siêu chậm lớn. Mỗi năm chúng chỉ tang tối đa 10kg, sau đó dường như không tăng nữa. Thức ăn chính của lợn cắp nách là lá cây, rễ, củ của cây rừng, vì vậy thịt của nó không có mở, miếng nào có mở cũng không bị ngấy và rất thơm ngon.
Có rất nhiều cách để lợn cắp nách thành đặc sản như: tiết canh, luộc, nướng, hun khói,…Nếu có dịp đến Lai Châu, hãy thưởng thức món lơn cắp nách thơm ngon bạn nhé.
Cá bóng vùi tro
Cá bóng vùi tro, món ăn hấp dẫn với hương thơm của sả, của gừng,.., một chút vị cay của ớt và của tiêu, hay của lá dong. Khi thưởng thức món, bạn sẽ cảm nhận được mùi thơm đặc biệt của các loại gia vị núi rừng được pha trộn rất hoàn hảo, cá ngậy nhưng lại không béo một chút nào. Cá bóng vùi tro được ăn kèm với cơm, xôi hoặc dùng để nhắm rượu.
Măng nộm hoa ban
Nếu bạn đã có dịp một lần đến Lai Châu, ghé bản người Thái, thì ắt hản bạn sẽ không quên được khoảnh khắc bùi ngùi khi được nghe kể về truyền thuyết đầy cảm động Hoa Ban – Măng Đắng, hay khi được thưởng thức món ăn cực ngon chứa đủ hương vị.
Cái tên dường như đã nói lên tất cả, nhưng để có được món Măng nộm hoa ban hấp dẫn như củ người Thái ở Lai Châu thì không đơn giản chút nào. Bởi ngoài sự khéo léo của ngừi chế biến, thì khâu chọn nguyên liệu của hết sức quan trọng.
Gấp từng miếng nộm để thưởng thức, cảm nhận vị đậm đà và thơm của cá nướng, một chút đắng của măng tươi hay một chút ngầy ngậy của hoa ban,… quả thật rất tuyệt vời.
Nộm rau dớn
Nộm rau dớn hay còn gọi là “pắt cút”, là món ăn đặc trưng của đồng bào Tây Bắc nói chung và người Thái ở Lai Châu nói riêng.
Để làm nộm rau dớn, người ta hái ngọn rau dớn ngon, là bánh tẻ, sau đó rửa sạch, phơi nắng cho tái. Rồi cho rau dớn vào chõ gỗ để đổ, sau khoảng 20 phút để rau chín và giữ được màu xanh. Rau dớn nhất thiết phải được đổ chứ không luộc, như vậy mới giữ được vị bùi và ngọt của món nộm này. Khi rau đã chín, vớt ra, cho vào các loại gia vị như: ớt, chanh, gừng,.., sau đó trộn đều và để khoảng 5 phút để rau được thấm gia vị, rồi cuối cùng cho lạc rang giã nhỏ vào. Vậy là bạn đã có được món nộm rau dớn thơm ngon.
Món nộm rau dớn được xem là hoàn hảo khi người dùng có thể cảm nhận được vị bì của rau dớn, mùi thơm đặc trưng của các loại rau, cùng với vị chua và cay của các loại gia vị khác.
Rêu đá
Được xem là món ăn không thể thiếu trong mâm rượu trong buổi lễ hứa hôn của các đôi trai gái của đồng bào Thái ở Lai Châu, Rêu đá được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: canh rêu đá; rêu nướng; rêu xào lá tỏi…
Để có được món rêu ngon đòi hỏi người chế biến phải có sự kiên nhẫn và kĩ lưỡng. Trước tiên phải vớt rêu lên, rửa thật kĩ trong nước sạch để loại bỏ hết chất bẩn ( hoặc bỏ rêu lên tảng đá hoặc lên thớt, dùng thanh gỗ để đạp, như vậy rêu sẽ sạch như ý muốn). Rêu đá sau khi qua sơ chế sẽ có màu xanh đậm, mềm và mát. Rồi qua những công đoạn sơ chế, bạn sẽ có được những món ăn làm từ rêu thơm ngon và độc đáo.
Ngoài những món ăn kể trên, đến Lai Châu bạn còn có cơ hội thưởng thức nhiều món ăn hấp dẫn khác như:
– Canh tiết lá đắng
– Cháo ấu tẩu
– Thắng cố
– Cơm lam Lai Châu
– Bánh Mã biệt Bọt hay bánh Kháu si
– Gan lơn xào gừng (Tùng han xáo xung)
– Thịt lợn thăng thái nhỏ xào gừng (Xéo xáo)
– Đậu hủ nhồi thịt lợn hoặc thịt gà băm nhỏ ( Tì pẩu nhảng)
– Rượu ngô Sùng Phài,v.v..